Οι μύκητες αποτελούν φυσιολογικό και αναπόσπαστο μέρος της χλωρίδας του κόλπου. ( Η χλωρίδα περιλαμβάνει δεκάδες είδη μικροβίων και μύκητες σε συγκεντρώσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων). Oι μύκητες δεν είναι μικρόβια, γι’ αυτό και δεν αντιμετωπίζονται με τις κλασσικές αντιβιώσεις, αλλά με ειδικά αντιμυκητιασικά φάρμακα.
Οι μύκητες επίσης υπάρχουν στην στοματική κοιλότητα (τα παιδιά πολύ συχνά παθαίνουν μυκητιασική στοματίτιδα) και στο έντερο.
Κατά καιρούς οι μύκητες πολλαπλασιάζονται υπέρμετρα και τότε δημιουργούν εικόνα φλεγμονής (μυκητιασική κολπίτις) και ίσως (όχι απαραίτητα) και τα ανάλογα συμπτώματα:
- κνησμός εσωτερικός αλλά και εξωτερικά στο δέρμα του αιδοίου
- αίσθημα καύσου και ερεθισμού
- λευκωπές άοσμες εκκρίσεις – σαν ‘κομμένο’ γάλα.
- Εξωτερικά το δέρμα μπορεί να κοκκινίσει και να υπάρχει έντονος ερεθισμός κατά την τριβή της επαφής ή και κατά την ούρηση, καθώς τα ούρα βρέχουν την ερεθισμένη περιοχή
Οι μύκητες μπορεί να παρουσιάσουν έξαρση εξαιτίας:
- Σεξουαλικής μετάδοσης από μύκητες του συντρόφου – οι δε άντρες επειδή έχουν ξηρότερη ανατομική περιοχή, έχουν σπανιότερα συμπτώματα. Πάντως η σεξουαλική μετάδοση δεν είναι συχνή και αγωγή συντρόφου επιβάλλεται μόνο αν εκείνος παρουσιάζει συμπτώματα.
- Λήψη πρόσφατης αντιβίωσης από τη γυναίκα: τα αντιβιοτικά σκοτώνουν τα μικρόβια της χλωρίδας, όχι όμως τους μύκητες- έτσι οι μύκητες βρίσκουν ευκαιρία και καταλαμβάνουν τον ‘κενό χώρο’ στον κόλπο. Τα σκευάσματα που ευνοούν την παρουσία γαλακτοβάκιλλων (μικρόβια που προστατεύουν τη χλωρίδα και περιορίζουν τους μύκητες) τύπου Ultralevure, Acidophilus., Lactofemme κτλ.
- Στρες και καταπόνηση του οργανισμού, σωματική (ασθένεια) ή και ψυχολογική.
- Οι υψηλές θερμοκρασίες- εφαρμοστά εσώρουχα, συνθετικά ρούχα, η ζέστη της καλοκαιρινής περιόδου- ευνοούν τους μύκητες.
- Διαταραχές ανοχής γλυκόζης- δηλαδή ήπια διαταραχή στη ρύθμιση του σακχάρου, που αποτελεί και προδιάθεση για διαβήτη στο μέλλον. Οι μύκητες που επιμένουν συχνά μπορεί να βοηθήσουν στην έγκαιρη διάγνωση διαβήτη σε πολύ πρώιμα στάδια.
Διάγνωση
Η διάγνωση είναι συχνά εύκολη, όταν συνυπάρχουν όλα τα παραπάνω- συχνότερα όμως η εικόνα είναι ασαφής με ένα απροσδιόριστο αίσθημα καύσου και ερεθισμού και ελάχιστο κνησμό. Η κλινική εξέταση, η μέτρηση της οξύτητας του κόλπου και τελικώς η καλλιέργεια κολπικού υγρού επιβεβαιώνουν τη διάγνωση. Συχνά οι μύκητες προκαλούν μικτή κολπίτιδα σε συνεργασία με κάποιο μικρόβιο και η χορήγηση μόνον αντιμυκητιασικού δε θα λύσει το πρόβλημα.
Η θεραπεία αποσκοπεί στο να περιορίσει τους μύκητες στη φυσιολογική συγκέντρωση για να αποκατασταθεί η ισορροπία της χλωρίδας- οι μύκητες δεν μπορεί και δεν πρέπει να εκριζωθούν εντελώς.
Τα αντιμυκητιασικά φάρμακα κυκλοφορούν σε υπόθετα, κολπικές αλοιφές και από του στόματος δισκία. Η αγωγή και ο τρόπος χορήγησης πρέπει πάντα να εξατομικεύεται ανάλογα με την ένταση, εντόπιση, χρονιότητα των συμπτωμάτων, συμπτώματα συντρόφου, προηγηθείσα αγωγή, συνυπάρχουσα μικροβιακή κολπίτις κ.τ.λ.
Πρόγνωση
Οι μύκητες είναι ενοχλητικοί, έχουν όμως απόλυτα καλοήθη συμπεριφορά- δεν προκαλούν προβλήματα στην υγεία ή στη γονιμότητα.
Συχνό δυστυχώς πρόβλημα (1-2% των γυναικών) αποτελούν οι υποτροπιάζουσες μυκητιάσεις – από τρία και άνω επεισόδια ανά έτος. Οι αιτίες είναι πολλές, ατελείς αγωγές, επιμολύνσεις από τον σύντροφο, πιθανή προδιάθεση για διαβήτη, συνυπάρχοντα προβλήματα υγείας ή ψυχολογικές διαταραχές, που μειώνουν τις φυσικές άμυνες. Στις περιπτώσεις αυτές χρειάζεται πολύμηνη και επίμονη αγωγή.
